GERANIUM
Ik kan geen andere titel voor dit blog over de komende expositie met werk van Marianne Wagemaker bedenken dan GERANIUM. Als er ooit een bloem of plant op het erepodium heeft mogen staan dan is het wel nu bij WG Kunst. Terwijl nou juist die naam van geranium voor veel verwarring zorgt. Een andere titel had ook nog gekund, namelijk “Dansende vrouwen”. Want daar gaat ook een gedeelte van deze expositie over. Maar de bloemschilderijen winnen het wat mij betreft. Al is het alleen al in aantal. Ik ben verbluft over de wijze waarop hier de bloem waarvan de naam tot een karikatuur van burgerlijkheid is verworden een nieuw leven heeft gekregen. “Achter de geraniums zitten”, zo heette het immers. Een plant die op elke vensterbank stond om tussen de geraniums door naar de buren te gluren. Een bloem die tot een karikatuur is geworden. Saaier kan het haast niet.
Maar hier in deze expositie zie je een ontdekkingstocht in beeld gebracht naar de verborgen rijkdom en schoonheid die deze plantensoort ons geeft. En wel door een minutieus onderzoek naar alle fasen in haar bestaan. Voor alle duidelijkheid. Er is een verwarring over de namen. De plant die wij geranium noemen is helemaal geen geranium. Die heet namelijk Pelargonium. En de echte geranium groeit buiten, in het wild. In allerlei soorten en kleuren, in vochtige en droge grond, over heuveltjes en in kleine dalen. En dan ga je begrijpen wat je hier op de expositie allemaal ziet hangen. En begrijp je de liefde die Marianne voor deze bloemen heeft opgevat, tot in het obsessieve aan toe. Haar expositie is een loflied op de geranium en dan niet de soort die voor onze ramen staat.
Schilderijen bij alle soorten van licht inval, onder een dicht bladerdak en dan weer zon overgoten, met bloemen in volle pracht. Deze expositie bestaat bijna geheel uit geschilderde geraniums. In de beperking toont zich de meester. De kunstenaar heeft het tot haar opdracht gemaakt te laten zien hoe boeiend en veelzijdig deze plant eigenlijk is. En dat is haar gelukt. Of is het gewoon liefde ?
Ik ben gefascineerd door de gedrevenheid waarmee ze deze plant met een ogenschijnlijk verkeerde naam nieuw leven heeft ingeblazen. En het gaat maar door, schilderij na schilderij, wand na wand. Waarbij de ophanging van de schilderijen in de ruimte de welige slingering van bloemen en plantenstengels in de natuur nadoet.
Eerherstel, dat is het. Zeg nooit meer dat een geranium een saaie vensterbankplant is. De kunstenaar moet wel een speciale liefde hebben opgevat om zo toegewijd en afwisselend de geranium in beeld te brengen. Je zou ook kunnen zeggen dat een kunstenaar met zoveel talent slechts een bloemsoort nodig heeft om de veelzijdigheid van haar talent te laten zien. Dat is hier namelijk ook het geval. In de grote doeken kun je als kijker haast tussen de takken en bladeren door kruipen. Zo klein word je in die wereld van reuzebladeren.
Even verder op ben je dan toch verrast dat er nog meer is in het leven van de kunstenaar dan geraniums. Alsof ze ook nog een ander leven heeft waarin ze zich toelegt op het maken van ijzerdraadbouwsels waarin vrouwen dansend en springend rond gaan. Ook hier creëert de kunstenaar, net als bij de planten, een nieuw perspectief. Planten waarvan je voor het eerst weer gaat zien hoe mooi ze zijn door de nabijheid van waaruit ze geschilderd zijn. En dansende vrouwenfiguren die pas tot leven komen wanneer je van dichtbij naar ze kijkt. Alsof de kunstenaar het bekende en afgezaagde beeld van wat we wel kennen maar niet meer zien af wil breken. Op wat grotere afstand vallen de draden die figuren vormen namelijk niet op. Maar dichter bij gaat het hele toneel leven en bewegen. Het is misschien de belangrijkste overeenkomst tussen de beide soorten kunst die hier worden getoond. Want verder verschillen ze vooral. Op een vensterbank wordt die geranium met de andere naam tot die saaie, afgezaagde plant maar bij de welige wilde geranium op de doeken hier in de zaal ontdek je een uiterst boeiende wereld van stengels, bladeren en bloemen in alle stadia van bloei waarin je als in een doolhof ronddwaalt en verbaasd bent over alle stof en kleurvariaties. Bij de kleinere doeken blijven de bloemen en het groen ook van heel dichtbij geschilderd waardoor ze beginnen te lijken op de schilderijen van het Amerikaans abstract expressionisme. De voorstelling raakt weg achter een wisseling aan kleur en toets en neigt naar abstractie.
Twee zo verschillende kunstvormen in deze zaal roept de vraag op naar het waarom. Hoe is zij daar toe gekomen ? Marianne vertelt me dat zij vooral een verschil in beleving ervaart tussen het bezig zijn in de verschillende kunstvormen. Waar ze bij het schilderen van geraniums geconcentreerd bezig blijft lijkt het knutselen aan de metaaldraadconstructies haar een spel waarin ze zich kan ontspannen. Alsof het daar vanzelf gaat.
Ik vraag me af wat iemand ertoe brengt zo’n eredienst rond de geranium te houden. En ik kan niet anders bedenken dan dat het liefde is, maar ook een eerherstel. Vanuit verontwaardiging over de karikatuur die er van gemaakt is.. Met alle kracht en overtuiging laten zien hoe bijzonder die echte geranium eigenlijk is. En dan met zulk prachtig werk dat nooit meer iemand daarna nog de geranium zal durven bespotten. Met kunst opkomen voor dat wat zo lang veronachtzaamd is geweest.
Kees Hordijk
Geef een reactie