HET VUIL VAN EEN GROTE STAD
Zo heet de tentoonstelling van Gerard Pouw die dit komend weekend in WG Kunst hangt. Het is een sprekende titel die veel zegt, maar je ook op het verkeerde been zet. Want vuil zie je nergens op deze expositie. Wel veel afval. Maar getransformeerd tot schoonheid. Als door een wonder is al het afval veranderd van aanzien. Een transitie die doet denken aan de overgang van het aardse naar het hemelse verblijf.
Of banaler gezegd : hoe je van iets lelijks iets moois kunt maken. Nou, dat is Pouw goed gelukt kun je wel zeggen. Wanneer ik de expositieruimte binnen kom heb ik aanvankelijk de indruk dat er werk van twee kunstenaars hangt, gescheiden door een tussenwand. Dat blijkt bij nader inzien niet het geval. De onderwerpen en technieken verschillen nogal tussen wat er in het voorgedeelte en wat er in het achtergedeelte hangt. Later zie ik ook dat de kunstenaar daar in zijn toelichting over spreekt. Het “vuil” hangt in de achterruimte, de heilige Veronica in de ruimte waar je binnen komt. Ofschoon beide onderwerpen dus sterk verschillen moet gezegd dat er in stijl en kwaliteit geen tegenstelling zit.
Tegenstellingen lijken verder wel het adagium te zijn van deze kunstenaar. Veronica als symbool voor reinheid en zuiverheid. Zij wiste met haar doek het vuil, het zweet en het bloed van Jezus gezicht, die op weg was naar het kruis. Vuiligheid en schoonheid ! De weggeworpen voorwerpen, die in de achterruimte hangen zijn besmeurd door het vuil van de straat, maar worden door de handen van de kunstenaar tot een esthetisch genoegen omgevormd. En zo lijken de beide onderwerpen toch over dezelfde reiniging te gaan.
De grote vellen papier die elk al een tegenstelling laten zien tussen de schoonheid van de doorschijnende rode klaprozen en de somberte van het zwarte vetkrijt waarmee de doornenkroon van Jezus en de uitgestorven zonnebloemen worden afgebeeld.
Dichtbij kijkend zie ik dat het collages zijn maar tot mijn verbazing markeren de opgeplakte delen geen scheidslijn in het beeld. Je kunt ze gemakkelijk over het hoofd zien. Later hoor ik van de kunstenaar dat hij delen in het werk niet goed genoeg vond en heeft vervangen door beter gelukte uitvoeringen die hij er overheen heeft geplakt.
In de andere ruimte de “wegwerpartikelen.” Een wand is gevuld met gedeukte, weggeworpen bierblikjes, in zwart krijt uitgevoerd. Als je ze heel maakt en een kleur geeft doet het denken aan het werk van Andy Warhol. Maar hier overheerst het weggeworpen blikje dat verkreukeld langs de kant van de weg ligt. Ongeveer zoals in het voorgedeelte van de zaal de zonnebloemen, die uitgebloeid zijn, zwart kleuren. Begin en einde van het leven. Belofte en voorbijgang, zoals alles in het leven. Niet alleen in de natuur maar ook met de dingen.
Misschien is de meest opwekkende wand wel die waarop allerlei stukken kleurig karton hangen. Uiteengevouwen dozen die we allemaal kennen sinds we eraan gewend zijn om ons karton, liefst uiteengevouwen en plat, naar de papierbak te brengen. Het karton bedoeld voor de afvalbak oogt hier mooi en geometrisch, als een kunstvoorwerp uit de Amsterdamse School. Je ziet de architectuur van Amsterdam Zuid erin terug.
Ook hier dus de wederopstanding van het afgedankte voorwerp. Schoonheid en verval liggen op deze expositie dicht bij elkaar. Veel van wat we weggooien verdient eigenlijk een tweede leven zoals je het hier in deze expositie ziet, wanneer je om je heen kijkt.
Tot slot de maquettes in grijs die op tafels staan. Ze ogen minder hoopvol. Sinistere gebouwen waarin niets goeds lijkt te gebeuren. Die meestal op verborgen en verboden plekken staan en zich aan het oog onttrekken, omringd als ze zijn door bossen. Ongelofelijk hoe suggestief vormen en verf soms kunnen zijn. Onschuldig karton verandert in bunkers en catacomben.
Al met al lijkt de kunstenaar alle aspecten van het menselijk bestaan in beeld te hebben willen brengen. Bloei en verval, het goede en het kwade, leven en sterven, het schone en het lelijke. Niet als vingerwijzing. Maar als een vaststelling. Zoals het nu eenmaal is. Maar met de vaste overtuiging dat er uit afval soms ook weer mooie dingen kunnen ontstaan. Een kringloop die we nog teveel vergeten maar waar zoveel hoop in schuilt.
Kees Hordijk
Geef een reactie